“İşe alımda önemli olan kişinin işe uygun olmasıdır. Çünkü bazen kişinin niteliği, çalıştırılacağı işe göre yüksek olduğunda da istenilen sonuçlar elde edilemiyor, hatta o personel bir süre sonra işten ayrılabiliyor.”
İş arayanlara, iş görüşmelerinde çok sık sorulan soruların en başta geleni ve en popüler olanıdır bu. Hemen her kese sorulur. Adayın şirket için uygun olup olmadığını anlamak için sorulan bir sorudur. Bir kaç dakika içinde veya 20-25 kelime ile kendinizi ve farklılığınızı anlatmalısınız. Sizi diğerlerinden farklı kılan nedir. Eğer anlatamıyorsanız, görüşmenin diğer kısımlarını bırakınız, kalsın. Bu soru genellikle adaylarda biraz endişe uyandırabiliyor. Peki neden endişe verir bu soru? Çünkü bu soruya kaçamak cevap vermek mümkün değildir. Bu işe diğer adaylardan daha layık olduğunuzu ayrıntılı şekilde anlatmanız beklenir. Sizi işe almalarının onlara ne fayda sağlayacağını aktarmanız gerekir. Sizi işe almalarının onlara ne fayda sağlayacağını aktarmanız gerekir.
Şimdi bu konuyu işveren açısından ele alalım.
İş müracaatlarındaki adayların nicelik ve nitelikleri, o şirketin ihtiyaç olan yere ve kadrosuna ait iş standartı, görev tanımına uygunluğu, katma değeri, gelecekte kendisinden beklentisi gibi kriterlere cevap verebiliyormu. Cevap hayır ise neden sizi işe alsınlar. Örnek vermek gerekirse; Ülkelerin gümrük duvarları vardır. Amaç, ülkeye giren kişilerin ve malların belirli ve önceden tanımlanmış kriterlerden/standartlardan geçirilerek, ülkeye kaçak insan, ya da tanımlanmamış malların girmesini engellemektir. İşletmelerin de bir gümrük duvarı olmalı ve o duvardan içeriye girecek olan personelin niteliğinin uygun olması halinde içeriye girişine/alımına izin verilmelidir.
İşletmeye alınan bir personel, ihtiyacın yanında, mutlak surette önceden tanımlanmış nicelik ve niteliksel kriterlere uygun olmalı. Aksi durum işletme için inanılmaz bir maliyet oluşturur. Üstelik bu maliyet kısa vadede görünmez, anlaşılmaz.
Bütün işe alımlarda şu beş kriter üzerinde durulmalıdır.
İşin Tanımı: Aday İşinde Ne Yapacak? Şirketinizdeki Açık pozisyondaki işi iyice tanımlamalıdır. Daha sonra işin gerektirdiği sorumlulukları ve gerçekleştirilmesi gereken temel görevlerini belirleyin
İş Tecrübeleri: Bu İş İçin Nasıl Bir Tecrübe Gerekli? İş dünyasına aşinalık, iş için gerekli teknik bilgiler, iyi bir eğitim, profesyonel sertifikalar ve daha bunlar gibi nice özellik aday seçiminizin can alıcı noktalarıdır. Mesela pozisyon, kendi alanında tecrübeli birini mi gerektiriyor yoksa başka alanlarda tecrübeleri biri de bu pozisyonda çalışabilir mi?
Yetenekler: Aday Hangi Yeteneklere Sahip Olmalı? Adayın yerine getirmesi gereken görevleri ve işin hangi yetenekleri gerektirdiğini inceleyin. Bir çağrı merkezi temsilcisi, telefonda konuşmanın kurallarını bilmeli ve aynı zamanda iyi bir dinleyici de olmalı.
Tarz: Aday İşinde Nasıl Başarılı Olur? Kişinin yaptığı iş kadar nasıl yaptığı da önemlidir. Adayın çalışma şekli şirketin tarzıyla uyuşmalı ve takımınızda yer almaya uygun olmalıdır. Örneğin, grup halinde çalışma yeteneğine sahip bir aday, tek başına yürütmesi gereken bir işte başarılı olamaz.
Mizaç: Nasıl Bir Karakter Firmanıza Uyum Sağlayabilir? Adayın çalışma tarzına ek olarak, nasıl bir karaktere sahip olmasını istediğinize de karar vermelisiniz. Çalışma ortamınıza ve koşullarına en çok uyum sağlayabilecek adayı seçmeyi amaçlamalısınız.
Doğru cevap ummayınız veya istemeyeniz. Ezberlenmiş klişeleşmiş cevaplarla tatmin olmayınız. Bunun yerine adayın düşüncelerindeki ilerlemeyle ilgileniniz.
İşe alımlarda daima en nitelikli olanı tercih etmekten söz etmiyoruz.Bireysel olarak çok nitelikli olabilir. Önemli olan kişinin işe uygun olmasıdır. Eğitim, yetenek ve niteliğinin de alınacak işe uygun olmasıdır. Çünkü bazen kişinin niteliği, çalıştırılacağı işe göre yüksek olduğunda da istenilen sonuçlar elde edilemiyor, hatta o personel bir süre sonra işten ayrılabiliyor.
Eğer işletmenizin büyüklüğü uygunsa, işe alım kriterleri oluşturularak, İnsan kaynakları ve/veya uzman işe alım yöneticilerince gerekli seçimler yapılır. Bu seçimlerde, eğitim ve yetenek durumunun yanında, bilimsel kişilik testlerinden yararlanılır. Objektif mülakatlar yapılarak, adayın amacı ile işletmenin beklentilerinin ölçüşüp, ölçüşmediği karşılaştırılır.
Günümüzde işe alımlar şu şekilde değerlendirilmelidir. “İşe alımı gerçekleşsin ya da gerçekleşmesin, her aday öncelikle müşteridir. Buna göre muamele edilmelidir.” Bugün geldiğimiz noktada, bu anlayışı klişe bir tanımın çok ötesine taşıma zorunluluğumuz beliriyor. Neden mi? En basit tanımıyla ülkemizde her 10 gençten 9’u sosyal ağları kullanıyor. O ağlarda ise dış dünyada yaşanan tüm deneyimlerin ve etkileşimlerin röntgeni çekiliyor. Peki bunu bildiğimiz halde, buna uygun davranıyor muyuz?
Bu bağlamda, tüm işe alımcıların ve mülakat etme rolü olan tüm yöneticilerin stratejik pazarlamacı olduğunu düşünmeden edemiyorum. Şirketin kültürünü, değerlerini, iş yapma biçimini ve duruşunu doğru temsil etmek, özellikle de şirketin ve/veya markalarının dış müşteri önermesine paralel bir ses tonu ve davranış modeli sergilemek işe alımın öncelikle dikkat etmesi gereken unsur olarak ortaya çıkıyor. Tam da bu noktada, işe alımcının sadece şirketinin değil kendi kişisel markasının da yönetimini hassasiyetle gerçekleştirmesi gerekiyor.
Nicelik değil, nitelik önemlidir.
İş görüşmesinde neden sizi işe alsınlar.
Değinilmesi gereken en önemli unsurlar
iş tecrübesi, başarılar, yetenekler, eğitim ve kültürel uyumdur.
Net ve kısa olmanız gerekir. 1-2 örnekten fazla verirseniz dinleyenlerin dikkati dağılabilir. Yani nicelik, niteliğin önüne geçebilir böyle bir durumda. Bunun dışında vurucu ve en etkili cevaplarınızı hemen söylemiş olsanız bile birkaç şeyi daha sonra sorulacak sorulara saklamanız gerekir.
Tecrübe ve Eğitim: Başlangıçta bir aday olarak genel profilinizi göstermek için tecrübelerinizden bahsedebilirsiniz. Başarılı olmak için gereken bilgiye sahip olduğunuzu belli etmeniz şarttır. Bununla birlikte proje yöneticiliği pozisyonuna başvurduysanız ve bu pozisyonda tecrübeniz varsa sizinle görüşmelerinin ilk nedeni budur. Bu nedenle spesifik örnekler verebilirsiniz. Tecrübenizle başvurduğunuz sektör ve pozisyon arasında bir bağ kurabilirsiniz.
Başarılar: Şirket yöneticileri, İşverenler ölçülebilir başarıları severler. Bu nedenle onlara istatistiksel bilgiler verebilirsiniz. Şu kadar kişiyi yönettiğinizi, satışları yüzde şu kadar artırdığınızı, şu kadar projeyi başarıyla tamamladığınızı; Şu ve şu kadar müşteriler ile çalıştığınızı ve buna benzer başarılarınızı aktarabilirsiniz.Bunların belgelerini yanınızda getirmeniz tercih edilmenizi kolaylaştırır.
Yetenek ve Kültürel Uyum: Şirket kültürü açısından önemli olan sosyal becerilerinizi belirledikten sonra bunları örneklerle açıklayabilirsiniz. Şirketin son derece organize birini mi, sıkı bir lider mi yoksa yenilikçi çözüm sunan birini mi aradığını bilmeniz ve bunu hesaba katmanız gerekir.
Sizi özel Kılan Şeyi Sona Saklayın. Bu sizi kalabalıktan ayıran şey olacaktır. Temel konulardaki yetkinliğinizi ifade ettiniz. Sizi en değerli aday yapan özelliklerinizi, sizi işe alınca şirketin çok şey kazanacağını belirttiniz. Ancak sizi bir sonraki en iyi adaydan ayıran şey ne olacak? Cevabınız, becerilerinizden oluşan özel bir kombinasyonda saklı. Diğerlerinin sahip olmadığı bir şey sunmanız gerek.
Asla unutmayınız, fırsatlar size ayak uydurmaz, siz onlara uydurmalısınız. Çıkan fırsatları asla kaçırmayınız
Sonuç olarak, eğer doğru kişiyi işe almak istiyorsanız, nasıl bir kişi aradığınızdan tam anlamıyla emin olmalısınız. İşi en iyi yapabilecek adayın eğitimi ve tecrübeleri kadar önemli olan, çalışma isteği ve karakter özellikleri de o kişinin doğru kişi olup olmadığını gösterir. İşe alım yönteminizi şekillendirir ve doğru insanların başvuru yapmasını sağlayabilirsiniz. İhtiyacınız olan kişiyi seçmenizi sağlayacak mülakat sorularını önceden hazırlayınız. Her iş tanımına ve ondan beklentilerinize göre mülakat soruları ayrı ayrı, çok çeşitli ve sıra dışında olmalıdır.
Şirketlerin insan kaynakları yönetimi işe alım ve yerleştirme sürecinde objektif kararın verilmesini destekleyecek çağdaş değerlendirme yöntemleri kullanılarak, “Doğru İşe Doğru Çalışan” seçilmesi prensibi ile hareket etmelidirler.
Peki sizce en önemlisi hangisidir. Bence en önemlisi, size en çok yatırım yapacak olandır diyorum.
İlhan TANRIYAR / Proje ve Yönetim Danışmanı
www.ilhantanriyar.com