Kurumlarda, işletmelerde veya şirketlerde bilhassa anonim ortaklıkların yönetimi ile ilgili olarak kalite standartları belirlenmiş her türlü faaliyetin, disiplinli ve müşterilerine kadar uzanan çok geniş bir çalışma alanları mevcuttur. Yönetim bilimciler her türlü şirkete uyarlanan oldukça geniş alanlardaki bu yönetim biçiminin kontrollu, düzenli ve müşteri memnuniyetini esas alan şekline Kurumsal Yönetim “Corporate Governance” adını vermektedirler
Bilindiği gibi, Bazı şirketlerde ortakların sorumlulukları sınırlandırılmış veya yönetime dahil edilmemiş olabilir.Genel olarak şirketlerin sorumluluğu ortaklar adına Yönetim Kurulları tarafından üslenilmektedir.
Yönetim kurullarının şirketlerde her faaliyet alanına etkin bir şekilde uzanabilmesi ve sonsuz müşteri memnuniyetinin elde edilebilmesi için Kurumsal Yönetimi tesis etmeleri gerekmektedir.
Kurumsal yönetimde iki temel esas görülür. Birincisi şirketlerin yönetim kurulları, icradan sorumlu yöneticiler, hissedarlar, yada katılımcılar arasındaki haklar ile görev ve sorumlulukların dağılımı, (Burada yönetim kurulu üyesi olmak ile yönetici olmanın farklı statüler olduğunu da hatırlatalım,)
İkincisi, şirket kararlarının verilmesiyle ilgili karar ve yöntemler. Kim hangi kararları vermelidir, bu kararlarda ne gibi yasal veya bağlayıcı yükümlülükleri vardır?
Bu kararların ve yönetim tarzının uygulanacağı iş standartları nelerdir. Bunlarla ile ilgili iş akışları ve prosedürleri nasıl olmalıdır. İşte bu soruların cevapları Kurumsal Yönetimin içinde olmalıdır. Eğer yoksa orada kurumsal yönetimden bahsetmek mümkün görülmemektedir.
Neden kurumsal yönetim. Bu bir moda mıdır. Yoksa işler bir yana sadece lüks bir görüntü müdür. Elbette değildir. Ya nedir. Cevap olarak diyoruz ki, Her faaliyetin kalite standartları çerçevesinde hizmetin, üretimin veya satışın arttırılması yani yüksek performansın sağlanmasıdır. Her fırsatta Kurumsal Yönetimi sürekli iyileştirerek yapmak istediğimiz şey şirketlerin daha verimli ve daha karlı çalışmalarını sağlamaktır. Şirketlerin de kuruluş amacı bu değilmidir. Ticari şirketlerin kar odaklı olduğu unutulmamalıdır.
Kurumsal yönetime sahip olan şirketlerde her çalışanın ne yapacağı ve nasıl çalışacağı ve hatta davranış biçimlerine kadar her husus belirtilmiş ve eğitilmiş olduğundan müşteri memnuniyeti ve dönüşümündeki performans çok yüksektir. Dolayısıyla çalışanların verimliliği ve motivasyonu açısından da önemli bir konudur.
Neden kurumsal yönetim önemli bir araç olarak karşımıza çıkıyor? Nihayetinde ki amaç şirketlerin karlı ve verimli olmasıdır. Çünkü ticari şirketler, ülkemizdeki ekonomik gelişmenin ve büyümenin belirleyici unsurlarından biridir. Ekonomiye katma değer kazandıran itici güçtür.
Yönetim kurullarının etkin ve verimli bir şekilde çalışması, yüksek bir performans için kaynakların en karlı ve verimli olarak ünitelerinde kullanılması veya alt birimlerine aktarılması kurumsal yönetimin ortaya koyduğu değerlerdir. Bu değerlerle yönetim usullerinde süreklilik ve sürdürülebilirlik gözetilir. Dolayısıyla kurumsal yönetimde, şirketlerin uzun dönemli karlılığı hedeflemeleri ve kaynaklarının devamlılığını sağlamaları gerekmektedir.
Yönetim kurulları kurumsal yönetimi sürekli ve sürdürebilir durumda tutmalıdırlar. Sürdürülebilirlik kavramının şirketlerin yönetiminde önemli bir konu haline gelmesinin nedeni şirketlerin ulaştığı finansal ve yönetsel büyüklük, şirket faaliyetlerinin topluma etkisi veya uluslar arası boyutlara ulaşmasıdır. Şirketlerin sürdürülebilir bir kârlılığı hedeflemesi bu nedenle toplumsal bir mesele olarak karşımıza çıkabiliyor. Bu bakımdan yönetim kurulları, şirkete karşı yasal sorumluluklarını kurumsal yönetim usulleri ile yerine getirmelidirler. (yönetim kurul üyelerince, hissedarlarının beklentilerinin karşılanması ile şirket çıkarlarının ön planda tutmadaki dengeyi sağlama mecburiyetinin unutulmaması)
Günümüzde şirketlerin topluma karşı sorumluluklarının artması, müşterilerle iç içe yaşamaları ve hizmetinde onları birer paydaş olarak görmeleri kaçınılmazdır. Yönetim kurul üyelerinin, şirket sorumluluklarının paylaşılmasında kurumsal yönetim, sektörel, teknik, finansal veya idari konularda eğitime ihtiyaçları olabilir.
Sürekli gelişme ve araştırma, her yöneticinin temel görevi olduğunu hatırlatmak fazladan mı olur acaba.
Ulusal veya uluslararası alanlarda, pazarlarda, borsalarda faaliyet göstermek isteniyorsa yöneticiler, çalışma biçimlerini düzeltmek, eski alışkanlıklarından sıyrılmak, uluslarası kalite standartlarına uyma durumundadırlar. Yeni gelişmeler ve düzenlemeler takip edilmelidir. Kurumsal yönetim sistemleri birbirine yakın olup benzerlikleri çoktur. Yönetim kurulları en uygun ve en verimli ve en esnek kurumsal yönetim usulünü şirketine uyarlamalıdır. * Bu konularda eğitim ve araştırmalar için TÜSİAD ve Sabancı Üniversitesinde ayrı bir kurum oluşturulmuştur *
Yönetim kurulunda bu eğitim ve araştırmaların yanında her şeyden önce kurumsal yönetim bilinci oluşturulmalıdır. Kurumsallıkta her yönetim kurul üyesi bu bilinç beraberliğinden ayrı olmamalıdır. Ayrılıklar, farklı fikirler elbette olacaktır. Ancak bunlar kurulda alınacak kararların alınma süresinde önemlidir. Karar sonrası uygulamalarda olmamalıdır. Bu hususlara ayrı bir yazımda açıklamayı düşünüyorum.
Ancak her kurumsal yönetim usulü unutulmamalıdır ki çalışanlara ve müşterilere uygulanmaktadır. İnsanlar makine olmadığı için kurulacak olan yönetim usullerindeki yüksek performans ve verimlilik beklentileri, insanın yaradılış ve yaşayış özelliklerinin dışında düşünülmemelidir. Kurgu buna göre kurulmalıdır. İyi bir kurumsal yönetim hem çalışanı hem de müşteriyi memnun eder.
İlhan TANRIYAR / Proje ve Yönetim Danışmanı
www.ilhantanriyar.com