Emlak/Gayrimenkul danışmanlık şirketlerinde Franchising konusunu yorumlamadan önce hatırlamak maksadıyla kısaca Franchising tanımına ve uygulamasına göz atalım.
Franchising özellikle 1970'li yıllardan sonra sözleşmeler yoluyla dünya çapında yaygınlaşmış bir ticari ilişki şeklidir. Hukukçuların ve uluslararası kuruluşların Franchisingi değişik şekillerde tanımlamış olmalarına rağmen esasen tüm tanıtımların temelde içerdiği ve ifade ettiği kavram hemen hemen birbirinin aynıdır.
ABD'de uygulaması yüzyılı aşan franchising sistemiyle Türkiye 1980'lerin ikinci yarısında tanıştı. İngilizce kökenli bu kelimeyi "Marka kiralamak" olarak tanımlayabiliriz.
Franchising; Çalışma alanında kendini kanıtlamış,güvenilir kuruluşların ürettikleri, patent koruması altına alınmış mal ya da hizmetleri, kendi alanında edindikleri deneyim ve birikimlerini, bir sözleşme çerçevesinde aynı isim,imaj ve standart altında bağımsız işletmelere aktarıp, bu kanal ile tüketiciye/Müşteriye ulaşmasını amaçlayan güçlü bir “Pazarlama yöntemi “ dir.
Franchising aynı zamanda bir mal ve/veya teknoloji pazarlama yöntemidir. Sistemin kurgusu, yasal ve finansal açıdan ayrı ve bağımsız kuruluşlar olan Franchisor (Franchise veren) ve Franchisee’nin (Franchise alan) aralarında kurdukları yakın ve sürekli işbirliğine dayanır. Bu ilişkide Franchisor, Franchisee’lerine bireysel olarak, işlerini Franchising sistemine uygun olarak yürütme hak ve yükümlülüğünü verir.
Franchisee'nin Franchisor'a ödediği bedel; isim, marka veya sistemi kullanma hakkı karşılığında ödenen bir başlangıç ücreti "Franchisee Fee"den ve yıllık ciro ve kardan, anlaşmada belirlenen oranlarda, yüzde olarak ödenen ücretlerden "Royalty"den oluşur.
Sistemin 8 altın kuralı vardır.
UFRAD ( Ulusal Franchise Derneği) kayıtlarına göre son yıllarda franchise istiyenlerin oranında yüzde 40 artışın olduğu belirtiliyor. Kriz ortamında yatırım yapmak isteyen girişimciler, son dönemde franchising sistemine yönelmiştir. Franchise normal bir yatırma göre hem daha ucuz hem de bir marka desteğinden dolayı müşterinin ilgisini çekmektedir. Sistem Türkiyede son birkaç yılda yüzd 25 büyüme göstermiş ve yıllık ticaret hacmi 35 milyar dolarlık bir bütçeye ulaşmıştır.Önümüzdeki 5 yıl içinde 70 milyar dolara ulaşması beklenmektedir. Son yıllarda işletme sistemi franchising'in büyüme hızı diğer franchising'lere göre daha fazladır.
Genç nüfusun markalara olan aşırı ilgisi sistemin yaygınlaşmasının başta gelen sebeplerindendir. Yine UFRAD verilerine göre Türkiyede 800, dünya genelinde 10 bin marka franchise veriyor. ABD’ de her 12 kişiden biri, Türkiyede ise her 2-3 kişiden biri bu sistemle kendi işini kurmak istiyor. Ülkemizdeki girişimciler, en çok restaurant ve gıda alanındaki franchise veren markaları tercih etse de, son yıllarda tekstil, otomotiv,hizmet sektörü ve emlak markaları da dünyanın birçok yerinde şube açmıştır.Bugün Türkiyede, 15 farklı sektör franchising sistemiyle çalışmaktadır. Özellikle hizmet sektöründe çeşitlendirme hızla artmaktadır.
Esnaflıktan iş adamlığına geçmenin en hızlı yolu franchisingdir.
Farklı sektör ve şirketlerde uzun yıllar üst düzey yönetiminde çalışmış ve her türlü organizasyonları kurmuş, işletmiş, pazarlama başarı endekslerinde tecrübe edinmiş biri olarak kişisel yorumum Franchising sistemi ile örtüşen en iyi sektörlerin başında emlakçılık gelmektedir.
Franchise, esasen bir “pazarlama” yöntemidir. Yalnız burada pazarlanan bir ürün veya hizmet değil, bir sistemdir, yatırımcılara “hazır iş” satılır. “Franchise işi” bazen yanlış anlaşılır ve yapılan ürünle karıştırılır. Franchise, ”emlak satmak”, “mobilya satmak”, “araba kiralamak” vb. gibi bir iş değildir. Franchise satmak, “Emlak satma işini” veya “Gayrimenkul projelerini” pazarlamaktır.
Büyük düşünen, proje ve iş üreten, denenmiş ve başarısı ispat edilmiş bir sistem ile çalışmayı tercih eden girişimciler için Emlak Danışmanlığında , büyük kazanç elde etmek ve işini büyütmek oldukça mümkün.
Satıcı ihtiyaç için satmak borcunu kapatmak, nakitte kalmak, masrafını azaltmak gibi sebeplerle gayrimenkulünü satmak, alıcı da alırken en düşük fiyatta sorunsuz, kaliteli, geleceği olan,kendine veya yatırım gibi sebeplerle almaktadır
Pazarlama ve satış yelpazesine baktığımızda günümüzde satıcınında alıcınında profesyonel yardıma ihtiyacı olduğu gözlemlenmektedir.
Ülke ekonomisi için her zaman lokomotif özelliği taşıyan konut sektöründe son yıllarda yaşanan müspet gelişmeler ve nitelikli proje sayısının artması; bu ürünleri pazarlayan emlak firmalarının da uzmanlaşmasını ve markalaşmasını zorunlu hale getirdi. Marka emlak zincirlerinin ofis sayısı sürekli artarken, emlak hareketi de markalı emlakçılar üzerinden sağlanmaya başladı.
Emlak sektöründe daha yakın zamana kadar hemen her mahallede açılan emlakçılar sadece emlak satış ve kiralamalarla bu işi götürüyorlardı. Gayrimenkul danışmanlık şirketleri kurumsal yapılarıyla müşterinin emlaktaki her türlü bağlantılarını sorunsuz olarak tamamlamakla müşteri memnuniyetini ve profesyonelliğini ön plana çıkardılar. Böylece konusuna hakim, ilgili mercilerde müşterinin işlerini bitiren,eğitimli personelleri ile güvenilir hizmet veren kuruluşlar oldular.
Bu pastada mücadele gittikçe büyüdüğünden kurumsal ve franchise veren şirketlerin payıda artmaktadır. İşletmeciler franchise çatısı altında bir markaya dahil olmaya pazarını genişletmeyi daha güvenilir ve kazançlı görmektedir.
Bu genel kuralların elbettteki franchise verirken bire bir örtüşmesi beklenemez. Franchise ile büyümek isteyen gayrimenkul danışman şirketleri ana tüzüklerinde halen yapıyor olduğu ve ilerde yapacağı faaliyetleri göz önünde tutarak orta ve uzun vadeli franchise ve pazarlama projelerini hazırlamalıdırlar. Bilhassa değişkenlik ve üretkenlik isteyen emlak sektöründe bu konu, daha da önem kazanmaktadır. Önceki yazılarımızda vurgulamıştık. İnşaat şirketleri projelerini, yapılarını kendileri pazarlıyorlar.
Önümüzdeki dönem veya yılda standartları belirleyen emlakçılık yasası çıktığında her kes bu işe soyunamayacak. Sektördeki franchise kurallarıda değişecektir. Marka olan emlak şirketleri daha fazla gecikmemek için franchise projelerini yeniden ele alsınlar. Alışılmışlıkların yerine sektörün pazarlamasına farklılık ve esneklik getirecek franchise projeleri üretsinler. Günlük değil stratejik büyümeye uygun konsept geliştirilmelidir.
Pazarı, gayrımenkul borsası şeklinde düşünebiliriz. Genişliğine ve derinliğine geliştirilmelidir. Marka şirket bu borsayı genişletirken franchise alanlarda bölge potansiyelleri ile pazarı derinleştirmeli. Franchising modelinde farklılaşmaya gidilmeli.Şu bir gerçek ki değişim sadece büyük şirketlerin işi değil her kesin işi. Emlak şirketleri ve franchise’leri, alternatifli pazarlamaya hazır olmalı.Para kazandıran yenilikçi fikirleri hayata geçirecek yapıya geçmeli, istihdamlarını ve eğitimlerini pazar ihtiyaçlarına göre planlamalı ve organizasyonlarını kurgulamalıdır.
Yeni pazarlara ve alternatiflere…
Hoşçakalın
İlhan TANRIYAR / Proje ve Yönetim Danışmanı
www.ilhantanriyar.com