“Danışman kişilerin sahip oldukları bilgiler hizmet verilen kuruluşun sahip olduklarından daha farklı ve yenilikçi olmalı, bu kuruluşa yeni bir şeyler katmalıdır.”
Danışmanlık nedir? Sorusu hem geniş izahına gerek duyulan ve hemde bir cümle ile ifade edilebilecek bir kavramdır. Genel anlamda danışmanlık; Özel bir alanda uzmanlaşmış kişi veya kişilerin sahip oldukları bilgi ve becerilerini belirli bir zaman zarfında hizmet verdikleri kuruluşa tanımlanmış iş tarifine uygun bir şekilde aktarması işine danışmanlık denir.
Tarihi kayıtlarımızda Müşâvirlik, müşâvir ifadesi olarak geçmektedir. O zamanlarda da müşâvir denilince, kendisinden bir konu üzerinde bilgi ve düşüncesi alınan aklı, fikri kuvvetli, ileriyi gören ehil(uzman) kişi anlamına gelmekte idi. Bugünkü Türkçemizle danışman diyoruz. Burada önemli olan danışman olarak çalışan kişilerin iş tarifinde belirtilmiş alanda tecrübeli ve uzman kişiler olmalarıdır. Yani, danışman, sahip olduğu bilgi, beceri, tecrübeyi kullanarak çalışma yaptığı kuruluşta, kuruluştan bağımsız olarak önceden belirlenmiş bir proje üzerinde çalışarak çalışmanın sonuçlarını ilgili firma yöneticilerine sunacak kapasitede olan kişidir. Danışman kişilerin sahip oldukları bu bilgiler hizmet verilen kuruluşun sahip olduklarından daha farklı ve yenilikçi olmalı, bu kuruluşa yeni bir şeyler katmalıdır. Ayrıca danışmanlar tarafsızlık ilkesine bağlı kalmak koşuluyla hizmet sağladığı kuruluşun çıkarlarını gözetmeli, elde ettiği sonuçları kurumla paylaşarak yol gösterici projeler, stratejiler oluşturmalıdır.
Danışmanlığın görevi iyi bir takım reçeteler yazmak değil, sorunların çözümü ile sonuç odaklı başka yöntem ve seçenekleri sunmak ve önerilerde bulunmaktır.
Yapılan araştırmalara ve yaygın kanaate göre danışman, Bilgi ve düşüncesi alınmak üzere kendisine danışılan konusunda uzman ve deneyimli kişi olarak görünür. Gayrimenkul danışmanı, Yatırım danışmanı, İşletme yönetim danışmanı, finansal danışman, Hizmet Danışmanı, Sağlık ve güzellik danışmanı, Diyet danışmanı, Enerji danışmanı, Ürün danışmanı, Psikoloji Danışmanı, Evlilik danışmanı, Vergi danışmanı, İnsan kaynakları danışmanı gibi birçok dalları vardır.
Danışmanlık alanları sonsuz olduğu gibi, her danışmanın kullandığı metotlar farklıdır. Her danışmanın danışmanlık yapma becerisi kendisine özeldir. Özellikle belgelendirme, akreditasyon gibi çalışmaların öncesindeki hazırlık sürecinin uzman personel desteğiyle yürütülmesine ihtiyaç duyulabilir . İşi bilen uzman personel aracılığıyla yapılacak hazırlıkların daha hızlı, daha az maliyetle ve öğrenerek yürümesi mümkündür.
Danışmanlık hizmeti sadece dışarıdan alınan bir hizmet olmakla birlikte gerektiğinde konusunda uzman bir ekiple birlikte çalışmak her zaman daha faydalıdır. Daha çok bilene danışıp destek almak anlamlarını da içermektedir. Danışmanlık sadece birebir verilen eğitim ve destekleri değil tüm süreç ve doküman destekleri gibi ek hizmet ve yardımları da kapsamaktadır. Bu bakımdan değişik konularda alternatif çözüm ve destek modülleri sunan ve branşında uzmanlaşmış danışmanı görevlendirebilen profesyonel danışmanlık şirketine başvurmak esas ve tercih olmalıdır. Zira danışmanlık şirketi firmaların talep ettiği eksikliğini veya mevcut durumunu check-up yaparak değerlendirir. Yaptığı analize göre esasen ihtiyacı olduğu ve danışmanlık alacağı konuları tespit ederek raporlandırır.Talep eden Firma yöneticisine veya sahibine sunar,karşılıklı olarak çözümleri üzerinde yapacağı desteğini açıklar.Konuyu bir de şu açıdan ele alalım;
Eğer bir firma sahibiyseniz veya üst düzey bir yöneticiyseniz dürüst, tecrübeli ve profesyonel danışmanlara mutlaka ihtiyacınız vardır çünkü bir insan her şeyi bilemez, araştırmaya zaman bulamamış olabilir ve her konuda doğru kararlar alması bilir. Tarih boyunca kralların, sultanların veya diğer tüm başarılı yöneticilerin yanı başlarında her zaman çok kaliteli danışmanlar bulunmuştur çünkü akıllı yönetici, bilgisinin her şeye yetmeyeceği gerçeğini bilen yöneticidir.
Danışmanlık hizmetinde bazı incelikleri de göz ardı etmemek gerekir. Danışmanlık yapacak kişi yakın akraba veya çalışanınız olmamalıdır. Yakınlığın gerektirdiği sevgi bağlılığı yüzünden duygusal davranması veya yanında çalıştırdığınız ve maaşını verdiğiniz insanların ise işini kaybetme korkusuyla şirketinizin hatalarını veya yaptıklarınızın sürekli doğru olarak kabullenmesi sebepleriyle gelişmenize yardımcı olmazlar. Danışmanlık alacağınız insanları kendi çevreniz dışından ve mümkünse profesyonel olarak bu işi yapanlar arasından seçmeniz lazım.
Danışmanlık, Türkiye’de en zor işlerden biridir. Çünkü hizmet sektöründe olduğundan dolayı insanlar somut bir şey görmediklerinden asla aldıkları hizmetin tam olarak ne olduğunu anlamazlar. Ülkemizde üstelik reel anlamda danışmanlık almak gereksiz olarak düşünülür ve zaten kendileri her şeyi biliyorlar onun içinde işletme kurmak veya iş geliştirmek için danışmanlık ücreti vermeyi gereksiz görürler ondan sonra da zarar eder ve zor durumda kalınca veya tavsiye üzerine gerekli olduğunda belki ikna olurlar. İş planlarına, Pazar araştırmasına, kurumsal yapılaşmaya veya yeniden yapılanma gibi süreçlerinde kimseye danışma ihtiyacı duymazlar. Ancak bazen iş işten geçmiş olur.
Ülkemizde danışmanlık kültürü yeni yeni oturmaya başlamıştır. Bazı firmaların ise danışmana bakış açısı çok daha farklıdır. Özellikle ticari potansiyeli ve örgütleşme kültürü zayıf firmalarımızda danışmak olgusu arkadaşından bilgi alır gibidir. Muhasebeciden, avukattan, mühendisten sözlü olarak faydalanmaya çalışan iş adamları hala bu bilgileri ücret ödenecek değerde bilgiler olarak görmemektedir. Birçok kişi ise danışmanlık hizmetini işi gücü olmayan kesimin uydurduğu içi boş ve anlamsız çalışmalardan ibaret saymaktadır. Elbetteki işletmelerin birçoğunun finansman sıkıntısı yaşarken uzun vadeli bakış açısına sahip olmaları gelişmiş ülkelerdeki kuruluşlara nazaran daha az olabilir. Ancak yine de kendisini gelişmeye adamış bir kuruluş mutlaka bilmediği veya ihtiyacı olduğu alanlarda danışmanlık desteğine başvurmalı ve doğru bir yöntem kullanılarak alınan danışmanlığın verimliliğe ve kârlılığa katkı sağladığını unutmamalıdır.
Ülkemizde Danışmanlık hizmetleri son yıllarda ivmeli bir şekilde artış göstermektedir. Kuruluşlar ve işletmeler markalaşmadan pazarlamaya, insan kaynaklarından muhasebeye kadar birçok konuda alanında uzman danışman firmalardan hizmet alarak sorunlarını çözüme kavuşturma ve ihtiyaçlarını giderme yoluna gitmektedir. Sektör her gün yeni alanları da içine alarak danışmanlık hizmetlerinin kapsamını genişletmekte ve artan talebi yeni danışmanlar yetiştirerek karşılamaya çalışmaktadır. Ancak danışmanlığın tam anlamıyla bir meslek olmaması, danışmanlara herhangi bir izin veya lisans verilmemesi birçok kişinin danışman olmasına sebep olmaktadır. Emekli olan alanında uzman kişiler, çalıştığı yerden o veya bu sebeple ayrılanlar, hâlihazırda çalışırken, bilgi ve becerilerine uygun işlere kalan zamanlarında danışmanlık yapmak isteyenler vb. birçok kişinin kendisini danışman olarak nitelendirmesi ve bu alanda belli konularda danışmanlık yapması durumu çokça rastlanır hale gelmiştir. Gelişmiş ülkelerde danışmanlık hizmetleri kuruluşların rekabet gücünü artırmada ve işletmeyi oluşturan bölümlerin gelişiminde etkin bir şekilde kullanılmaktadır.
Danışmanlık ne değildir sorusuna gelince. Danışmanlık kuruluşların karşılaştıkları tüm sorunları çözüme kavuşturmak değildir. Danışman da, birlikte çalıştığı kuruluşun yöneticisi veya personeli değildir. Diğer çalışanların hoşgörüsü kazanılmadan verim sağlanamaz. Asla yöneticilerin karar verme süreçlerine müdahale edilmemeli, emirler verilmemelidir. Uzman olmayan veya yeterli donanıma sahip olmayan danışmanların temel sorunu proje kültürünü tam olarak benimsememiş olmaları, verdikleri hizmete dair analitik bilgi birikiminden uzak olmaları ve kendilerini geliştirmemeleridir.
Danışmanlık sonuç olarak, yönetsel ve teknik bilgi birikiminin ihtiyaç sahiplerine aktarılması işidir. Yukarıda detaylı olarak belirtildiği üzere konusunda uzmanlaşmış kişi olması sebebiyle bu denli önemliyken piyasada görüleceği üzere, sadece işi parlatmak adına tezgahtara satış danışmanı, emlakçıya emlak danışmanı vb. yaklaşımlar çerçevesinde danışmanlık kavramının biraz bilimsel değerinin azaldığını söyleyebiliriz. Özetle danışmanlık işi güzel bir iş olsa da marka değeri , toplum nazarında önemi bazen anlaşılamamaktadır.
DANIŞMAN FİRMA İLE ÇALIŞMA SÜRECİ : Büyüme ve gelişmeye açık olarak dışarıdan hizmet alımı için danışmanla çalışmaya karar verdiyseniz, aşağıdaki işlemlerin her birini uygulayarak ihtiyacınıza uygun en doğru danışman firmayı belirleyebilir, tanımlanmış hizmet alımınızı başarılı bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz.
İHTİYACI BELİRLEME: Bu aşamada kuruluş öncelikle kendini analiz etmeli, sorunlarını ve ihtiyaçlarını netleştirmelidir. İhtiyaç duyulan bilgi, Kurumsallık, İ.K.yönetimi bilgisi de olabilir, iş geliştirme veya pazarlama konusunda alternatif yöntemlere erişim de. Önemli olan kuruluşun kendi bünyesinde mevcut kaynaklarıyla çözüme kavuşturamadığı sorununu danışmanlık kuruluşlar veya alanında uzman kişilerin desteği sayesinde çözebilecek olmasıdır.
ARAŞTIRMA: Hangi alanda danışmanlık hizmetine ihtiyacınızın olduğu belliyse, bu alanda faaliyet gösteren danışman kişi veya kurumlara ulaşılması gerekir. İnternet üzerinden araştırma yapılacağı gibi aynı sorun için danışman kullanmış sizin gibi kuruluşlardan fikir almak da fayda sağlayabilir.
TANIŞMA: Daha önce benzer iş yapmış ve deneyimli kadrosu olduğuna inanılan birkaç danışman davet edilir ve süreçler hakkına fikir alışverişinde bulunulur.
İŞİN TARİFİ: Daha önceden belirlenmiş iş tanımı detaylandırıldıktan sonra bu iş için beklentilerin ne olduğu danışmana iletilir.
TEKLİF ALMA: Danışmanlık kurumu veya danışman kişi, yapılan iş tarifine uygun olarak Yönetim, teknik ve mali açıdan tekliflerini sunarlar.
SEÇİM VE İŞİN YAPILMASI: Gelen teklifler arasından istenen düzeyde bilgi ve deneyime sahip kuruluşlardan uygun fiyat teklifi ve kalitesinde bilgiyi veren firma seçilir. Fiyat düşük fakat bilgi kalitesi yeterli değilse tercih sebebi olmamalıdır. Daha sonra karşılıklı sözleşme imzalanarak hizmetin alım süreci başlatılır.
SONUÇ VE UYGULAMA: Danışman tarafından belirli zaman aralığında daha önceden tanımlanmış iş yapılır ve işin sonucu bir rapor halinde yöneticilere sunulur. Böylece danışmanlık hizmeti alım süreci tamamlanmış olur.
İlhan TANRIYAR / Proje ve Yönetim Danışmanı
www.ilhantanriyar.com